De decembermaand kenmerkt zich onder andere door gezelligheid met kerstliedjes uit de radio en vaak een heuse familiereünie. Maar wat als de strijdbijl nog niet is begraven. Stel, er is ruzie ontstaan bij de afwikkeling van de nalatenschap van vader of onenigheid over de wijze waarop je broer het bedrijf heeft mogen overnemen. Als je alleen naar geld en het recht kijkt dan zijn conflicten vaak moeilijk oplosbaar. Als notaris kan je aangeven hoe het recht volgens de wet werkt, maar los je daarmee het conflict op? Als notaris-mediator probeer je te kijken welke systemen zich binnen deze familie afspelen. Je noemt het wel de ‘bovenstroom’ en de ‘onderstroom’.

IJSBERG
Vaak geef ik uitleg aan die woorden ‘bovenstroom’ en ‘onderstroom’ door een ijsberg te tekenen, waarbij de berg boven water goed zichtbaar is, maar er onder water vaak een veel groter deel van de ijsberg zit. Die zie je niet, maar hij is er wel. Boven zit dus de bovenstroom en onder de onderstroom. Juist door die onderstroom zichtbaar te maken, begrijp je waarom het gedrag wat je ziet en ervaart is zoals het is. Onder water zitten namelijk alle emoties, frustraties en angsten. Men is bang om dit te tonen om geen relationele (“ik zwijg maar, anders ploft het”) of financiële schade te lijden of men denkt buiten de familie gezet te worden.

COMMUNICATIE
Het komt eigenlijk allemaal neer op het niet meer goed met elkaar weten te communiceren. Ik leg vaak de vraag voor: op een schaal van 0-10, welk cijfer geven jullie aan jullie onderlinge communicatie? Een conflict kan niet bestaan zonder communicatie, maar kan ook niet worden opgelost zonder communicatie. Als mediator zoek je naar de essentie van het conflict: is er sprake van een belangenconflict, een machtsconflict of een moreel conflict? Van belang is dat familieleden van elkaar horen waar het schuurt. Wat zijn je zorgen? Wanneer was het nog wel goed en welke afspraken zouden jullie met elkaar willen maken om dit weer te bereiken? Naar welke oplossing zouden jullie samen willen zoeken? Mijn ervaring is dat mensen hier graag over willen praten. Het leidt tot verwerking van nare belevenissen en tot vrolijkheid en warmte en herstel van de familierelatie.

ADVOCAAT OF MEDIATOR?
Een advocaat die door één van de partijen ingeschakeld wordt, komt op voor die ene partij en dient met name de bovenstroom. Je krijgt dan te maken met "rechters recht", omdat de oplossing louter gezocht wordt in de juridische benadering. Binnen families is de gang naar de rechter heel schadelijk voor de onderlinge verhoudingen, omdat de onderstroom nauwelijks aan bod komt. Als mediator ben je onpartijdig, je bent er voor iedereen, zonder onderscheid. Je zoekt naar herstel van de verhoudingen, gaat soms buiten de beperkende grenzen van de wet, want "het gevoel van recht hebben en uiteindelijk recht krijgen" dat zijn er twee. Een belangrijk doel bij familiemediation is om iedereen aan tafel te krijgen. Dan pas kan de strijdbijl worden begraven en kan weer worden gewerkt aan het op gang brengen van de onderlinge communicatie. Want als je denkt "hij denkt dit..." en daarom zoek ik de communicatie niet op, maar in werkelijkheid denkt hij iets heel anders en dit weet je niet, dan wordt het conflict niet opgelost. Dit wil niet zeggen dat mediation altijd zalig makend is. Als men niet wil praten en luisteren, dan moet de rechter er maar een klap op geven, jammer!

Mede namens mijn medewerkers, wens ik eenieder gezellige en positieve feestdagen toe!