Wat is de legitieme portie?
Dit is een minimum deel waarop een onterfd kind toch aanspraak kan maken. Dit minimum deel geeft het kind geen recht op spullen uit de erfenis, maar wel op een bedrag in geld. Dit bedrag is gelijk aan de helft van het erfdeel dat het kind volgens de wet heeft in de waarde van de nalatenschap als er geen testament zou zijn en de ouder geen giften heeft gedaan. Het kind kan dit van de erfgenamen eisen binnen vijf jaar na het overlijden van de erflater. Is er een langstlevende ouder of partner van de overledene dan moet het kind wachten op zijn legitieme portie totdat deze is overleden. Is er in de nalatenschap niet genoeg om dat minimum deel uit te keren, dan kan het onterfde kind betaling eisen van de degenen die giften hebben gehad.
Moet de legitieme portie dan niet worden afgeschaft?
De legitieme portie maakt immers inbreuk op de vrijheid van de ouders om zelf te bepalen wie na hun overlijden hun vermogen krijgt. Anderzijds bestaat er een familieband die het kind het recht moet geven tegen de onterving door een ouder op te komen.
De legitieme portie maakt het afwikkelen van een erfenis wel lastig. Veel rechtszaken gaan over de berekening van de hoogte van de legitieme portie. Onterfde kinderen voelen zich vaak door de onterving diep gekwetst en vooral boos en willen daarom tot het gaatje gaan om wat hun volgens de wet toekomt berekend te hebben. Het afwikkelen van een erfenis mondt dan vaak uit in slepende kostbare en emotionele procedures. "Dag erfenis" roep ik dan wel eens.
Soms wordt wel de vraag gesteld of de legitieme portie gezien de meer individualistische maatschappij en daardoor de lossere familiebanden nog wel van deze tijd is. Toch blijkt dat het verbonden zijn aan een familie nog steeds als belangrijk wordt ervaren.
Wat vindt de Nederlandse bevolking?
Uit onderzoek blijkt dat de meerderheid van de bevolking tóch achter het behoud van de legitieme portie staat.
Communiceer!
Uit mijn praktijk blijkt dat als een ouder een kind onterft, deze vader en/of moeder hier niet over één nacht ijs is gegaan. Er ligt vaak een hoop verdriet aan ten grondslag bijvoorbeeld omdat het kind in hun ogen om onverklaarbare redenen geen enkele moeite meer doet om contact te hebben of als ouders het moeilijk hebben, zij niet geholpen worden door het kind, terwijl de ouders altijd klaarstonden voor het kind. Ook de partner van het kind kan aanleiding zijn tot ruzie met het kind. Of het kind zit in het criminele circuit. Ook kan het mogelijk maken van een bedrijfsopvolging door één van de kinderen ertoe leiden dat de andere kinderen zich onterfd voelen omdat de bedrijfsopvolger zo bevoordeeld wordt.
Mijn advies aan ouders is: indien mogelijk, praat met je kinderen waarom je tot een (gedeeltelijke) onterving over wil gaan en leg in je testament uit waarom je een kind hebt onterfd of leg dit in een brief uit die je bij je testament bewaart. Daarnaast, bij ruzie bij de afwikkeling van de erfenis, ga in mediation. Daar heb ik goede ervaringen mee.
